Kamulaştırma, kamu yararının gerektirdiği hallerde gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerinin mülkiyetinde bulunan taşınmazların, kaynakların ve irtifak haklarının bedeli peşin veya bazı hallerde taksitle ödenmek kaydıyla belirli esas ve usuller çerçevesinde anlaşarak ya da zorla alınmasıdır.
Anayasanın 46 ncı maddesinde; "Devlet ve kamu tüzel kişileri; kamu yararının gerektirdiği hallerde, gerçek karşılıklarını peşin ödemek şartıyla, özel mülkiyette bulunan taşınmazların tamamını veya bir kısmını, kanunla gösterilen esas ve usullere göre, kamulaştırmaya ve bunlar üzerinde idarî irtifaklar kurmaya yetkilidir.
Kamulaştırma bedeli ile kesin hükme bağlanan artırım bedeli nakden ve peşin olarak ödenir. Ancak, tarım reformunun uygulanması, büyük enerji ve sulama projeleri ile iskân projelerinin gerçekleştirilmesi, yeni ormanların yetiştirilmesi, kıyıların korunması ve turizm amacıyla kamulaştırılan toprakların bedellerinin ödenme şekli kanunla gösterilir. Kanunun taksitle ödemeyi öngörebileceği bu hallerde, taksitlendirme süresi beş yılı aşamaz; bu takdirde taksitler eşit olarak ödenir. Kamulaştırılan topraktan, o toprağı doğrudan doğruya işleten küçük çiftçiye ait olanlarının bedeli, her halde peşin ödenir. İkinci fıkrada öngörülen taksitlendirmelerde ve herhangi bir sebeple ödenmemiş kamulaştırma bedellerinde kamu alacakları için öngörülen en yüksek faiz uygulanır." hükmüne yer verilmiştir. Kamulaştırma işlemleri ile ilgili ayrıntılı hükümler 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununda yer almaktadır.
Kamulaştırmada kamu yararı olması, kamulaştırmada bedelinin peşin ödenmesi, kamulaştırmada mal sahibinin rızası aranılmaması unsurları mevcuttur.
Kamulaştırmada, kamulaştırılacak taşınmaz mal malikinin rızası aranmaz. Yani kamulaştırmada Devlet kamu yararı için cebren taşınmaz mal edinmektedir. Ancak kamulaştırma işleminin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununa uygun şekilde yapılması gerekir.
Kamulaştırılacak taşınmaz malın sahibi, zilyedi ve diğer ilgililer kamulaştırma işlemine karşı idari yargıda ve takdir olunan bedeller ile maddi hatalara karşı da adli yargıda dava açabilirler. İdare de takdir olunan bedel ile maddi hatalara karşı taşınmaz malın bulunduğu yer mahkemesinde dava açabilir.
İdarelerin, bu Kanuna göre, tapuda kayıtlı olan taşınmaz mallar hakkında yapacağı kamulaştırmalarda satın alma usulünü öncelikle uygulamaları esastır.
Kamulaştırma görüşmesinde maliklerin teklif edilen kamulaştırma bedelini kabul etmeme hakkı bulunmaktadır. Bu durumda idare tarafından kamulaştırma bedelinin tespiti amacıyla ilgili Asliye Hukuk Mahkemesi’ne bedel tespit ve tescil davası açılır ve Mahkemece kamulaştırma bedelinin belirlenmesi talep edilir.
Kamulaştırmaya konu taşınmaz malın maliki tarafından mahkemece yapılan tebligat gününden, kendilerine tebligat yapılamayanlara tebligat yerine geçmek üzere mahkemece gazete ile yapılan ilan tarihinden itibaren otuz gün içinde, kamulaştırma işlemine karşı idari yargıda iptal ve maddi hatalara karşı da adli yargıda düzeltim davası açılabilir. Mahkeme atayacağı bilirkişiler vasıtasıyla yerinde keşif yaparak kamulaştırma bedelini tespit eder.
Acele kamulaştırma
3634 sayılı Milli Müdafaa Mükellefiyeti Kanununun uygulanmasında yurt savunması ihtiyacına veya aceleliğine Cumhurbaşkanınca karar alınacak hallerde veya özel kanunlarla öngörülen olağanüstü durumlarda gerekli olan taşınmaz malların kamulaştırılmasında kıymet takdiri dışındaki işlemler sonradan tamamlanmak üzere ilgili idarenin istemi ile mahkemece yedi gün içinde o taşınmaz malın bilirkişilerce tespit edilecek değeri, idare tarafından mal sahibi adına yapılacak davetiye ve ilanda belirtilen bankaya yatırılarak o taşınmaz mala el konulabilir.
Acele kamulaştırılmasına karar verilen taşınmazın sahibi ile idare arasında kamulaştırma işlemini takip eden 6 ay içerisinde anlaşma sağlanamaz ise idare tarafından Kamulaştırma Bedelinin Tespiti ve Tescil Davası açılması gerekmektedir. Bu dava sonucunda belirtilen taşınmaz bedeli idare tarafında bankaya yatırılan bedelden farklı ise esas bedel olarak dava sonucunda belirlenen bedel baz alınmaktadır.
Yukarıda izah edilen konularda, bir kamu kuruluşu tarafından kamulaştırılan ve kamulaştırılmasız el atma yöntemi ile istimlak edilen taşınmazlar ile ilgili davaların takibi kamulaştırma avukatı olarak yapılmaktadır.
Kamulaştırma Nedir? Kamulaştırma Avukatı Ankara
Comments