Yıllık ücretli izin, 4857 sayılı İş Kanununa göre, aynı işyerinde işe başladığı günden itibaren deneme süresi de içinde olmak üzere en az bir yıl çalışmış işçilere verilen bir haktır. Bu hakkın temeli Anayasa'nın 50. maddesinde yer alan "Dinlenmek, çalışanların hakkıdır." hükmüne dayanmaktadır.
Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez ve işçi yıllık ücretli izin hakkı yerine bu sürelerin ücreti verilmez. Ancak, iş akdi herhangi bir nedenle sonlandığında kullanılmamış yıllık izin kalmışsa bu sürelerin ücretinin işçiye ödenmesi gerekir.
Niteliklerinden ötürü bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışanların yıllık izin hakkı yoktur.
Yıllık ücretli izine hak kazanmak için gerekli sürenin hesabında işçilerin, aynı işverenin bir veya çeşitli işyerlerinde çalıştıkları süreler birleştirilerek göz önüne alınır.
Yıllık izin süreleri
İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;
a) Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara 14 günden,
b) Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara 20 günden,
c) Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 günden, az olamaz.
Yıllık izin süreleri iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir
Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri dörder gün arttırılarak uygulanır. Ancak on sekiz ve daha küçük yaştaki işçiler ile elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz.
Kullanılması
Tarafların anlaşması ile bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere bölümler hâlinde kullanılabilir. Yani en az 10 günlük kısmı kesintisiz kullandırılması gereklidir. İşveren tarafından yıl içinde verilmiş bulunan diğer ücretli ve ücretsiz izinler veya dinlenme ve hastalık izinleri yıllık izne mahsup edilemez. Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz.
İşveren, yıllık ücretli iznini kullanan her işçiye, yıllık izin dönemine ilişkin ücretini ilgili işçinin izine başlamasından önce peşin olarak ödemek veya avans olarak vermek zorundadır.
İş ilişkisinin sonlanması hali
İş sözleşmesinin, herhangi bir nedenle sona ermesi halinde işçinin hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücreti, sözleşmenin sona erdiği tarihteki net ücreti üzerinden kendisine ödenir.
İspat yükü
Yıllık ücretli izin alacağının ispatında, kullandırıldığının ispat yükü işverene aittir. İşveren yıllık izinlerin kullandırıldığını imzalı izin defteri veya eşdeğer belgeler ile kanıtlamalıdır.
Zamanaşımı
Yıllık ücretli izin alacağı zamanaşımı iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren başlar. Dönemsel bir alacak olduğu için, iş sözleşmesinin sonlanmasından itibaren 5 yıl içinde zamanaşımına uğramaktadır.
Tahsil edilmesi
Yıllık ücretli izin alacağı için icra takibi yapılabilir veya dava açılabilir. Ancak dava öncesinde arabulucuya başvuru zorunludur. Ayrıca, işverene ihtar çekilerek temerrüde düşürülebilir. Tüm bunlar hukuki bilgi gerektirmesi nedeniyle ve hak kayıplarına uğranılmaması için bir avukata danışılması faydalı olacaktır.
Yıllık ücretli izin hakkı
Comentários