Gözaltı Kararı, bir suç şüphesi nedeniyle kolluk kuvvetleri tarafından yakalanan veya emniyete götürülen kişinin, soruşturma yönünden zorunlu olması halinde ve kişinin bir suçu işlediği şüphesini gösteren somut delillerin varlığı halinde, Cumhuriyet Savcısının kararıyla, kolluk kuvvetleri tarafından belirli bir süre alıkonulması kararıdır.
Gözaltı Sürecinde Kişi Nerede ve Ne Koşullarda Bekler?
Gözaltı süresinde kişiler emniyet birimlerinin nezarethanelerinde bekler ve genellikle günlük ihtiyaçları kolluk tarafından karşılanır. Gözaltı sürecinde aile veya arkadaşlarla görüşülmesi mümkün değildir. Yalnızca kişinin avukatıyla görüşme hakkı bulunmaktadır. Gözaltı sürecinde genellikle ifade alınması sürecine kadar yapılan herhangi bir işlem bulunmamaktadır. 24 saati geçen gözaltı sürelerinde günlük olarak doktor raporu alınmaktadır.
Gözaltı süresi
Yakalama yerine en yakın hâkim veya mahkemeye gönderilmesi için zorunlu süre hariç, yakalama anından itibaren gözaltı süresi 24 saati geçemez. Toplu olarak işlenen suçlarda, delillerin toplanmasındaki güçlük veya şüpheli sayısının çokluğu nedeniyle; Cumhuriyet savcısı gözaltı süresinin, her defasında bir günü geçmemek üzere, üç gün süreyle uzatılmasına yazılı olarak emir verebilir. Böylelikle toplu suçlarda toplam en fazla 4 gün gözaltında kalınabilir.
*01 Ağustos 2022 tarihi öncesinde getirilen düzenleme ile gözaltı süresi 4+4+4 şeklinde 12 güne kadar uzatılabiliyorken, düzenlemenin süresi dolması nedeniyle Ceza Muhakemesi Kanunu uyarınca belirlenen yukarıda yer alan gözaltı süreleri yeniden geçerli hale gelmiştir.
Gözaltı Kararının Sonunda Ne Olur?
Gözaltı kararı sonrasında kişinin ifade vermesi akabinde gözaltı süreci üç şekilde sonlanır:
1- Doğrudan Serbest Bırakılma: Karakoldan veya adliyeden savcı kararıyla doğrudan serbest bırakılma şeklinde meydana gelebilir. Kişi hakkında soruşturma bitmiş olmamakla birlikte soruşturma süreci için bir tedbire başvurulmasına gerek görülmemiştir.
2- Adli Kontrol Kararıyla Serbest Bırakılma: Kişi savcılık talebiyle ve Sulh Ceza Hakimi kararıyla bir kısım adli kontrollere tabi tutularak serbest bırakılabilir. Adli kontrol kararı yurtdışı çıkış yasağı, belli aralıklarla karakolda imza vermek şeklinde olabilir.
3- Tutuklama Kararı: Savcılık tutuklama talebi ve Sulh Ceza Hakimliğinde yapılacak duruşma neticesinde kişinin tutuklanmasına karar verilmesi halinde; soruşturma sürecinde kişinin tedbiren cezaevine konulmasıdır. Bu karar da kişinin suçlu ya da suçsuz olduğunu göstermez.
Gözaltı Kararına İtiraz Edilebilir Mi veya Kimler İtiraz Edebilir?
Yakalama işlemine, gözaltına alma ve gözaltı süresinin uzatılmasına ilişkin Cumhuriyet savcısının yazılı emrine karşı, yakalanan kişi, müdafii veya kanunî temsilcisi, eşi ya da birinci veya ikinci derecede kan hısımı, hemen serbest bırakılmayı sağlamak için sulh ceza hâkimine başvurabilir. Sulh ceza hâkimi incelemeyi evrak üzerinde yaparak derhâl ve nihayet 24 saat dolmadan başvuruyu sonuçlandırır.
Gözaltından serbest kaldım tekrar gözaltına alınır mıyım?
Gözaltı süresinin dolması veya sulh ceza hâkiminin kararı üzerine serbest bırakılan kişi hakkında yakalamaya neden olan fiille ilgili yeni ve yeterli delil elde edilmedikçe ve Cumhuriyet savcısının kararı olmadıkça bir daha aynı nedenle yakalama işlemi uygulanamaz.
Gözaltı sonunda serbest kaldım artık soruşturma bitti mi?
Hayır, gözaltı süreci ile soruşturma birbirinden farklıdır. Kişi serbest kalsa da hakkındaki soruşturma sonucunda ceza verilmesi için kamu davası açılabilir veya takipsizlik kararı da verilebilir. Bu kararlar daha sonradan kişiye veya avukatına tebliğ edilir.
Yukarıda kısaca açıklandığı üzere gözaltı süreci, kişilerin bir suç şüphesi iddiası ile karşılaştığı ve savunmalarının ilk olarak şekillendiği; bir diğer deyişle ceza davasının şekillendiği bir süreç olup, bir avukattan yardım alınması faydalı olacaktır.
Gözaltı Kararı ve Süresi