Kişilerin kasıtlı olarak ilk kez bir suç işlemesi ve yapılan yargılama neticesinde 2 yıl veya daha az süreli hapis veya adli para cezasına çarptırılması ve belirlenen şartların olayda mevcut olması halinde uygulanabilen, hükmün hukuki bir sonuç doğurmamasını ifade eden duruma, hükmün açıklanmasının geri bırakılması denmektedir. Daha açık anlatımla, kişi eğer ilk kez kasıtlı bir suç işleyip de verilecek ceza 2 yılın altında ise, diğer şartların da mevcut olması ile bu suçtan verilen cezayı çekmemesi, hükmün 5 yıl sonra ortadan kalmasıdır.
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması şartları nelerdir?
Yukarıda da ifade edildiği üzere, hükmün açıklanmasının geriye bırakılması için kanunda yer alan şartların tümünün olayda uygun olması gerekmektedir. Bu şartlar:
1) Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkûm olmamış bulunması,
2) Mahkemece, sanığın kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışları göz önünde bulundurularak yeniden suç işlemeyeceği hususunda kanaate varılması,
3) Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın, aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi, derhal yerine getiremediği takdirde; sanık hakkında mağdura veya kamuya verdiği zararı denetim süresince aylık taksitler halinde ödemek suretiyle tamamen gidermesi )
4) Sanığın hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmesini kabul etmesi,
5) Sanığa yüklenen suçtan dolayı yapılan yargılama sonunda hükmolunan ceza, iki yıl(2) veya daha az süreli hapis veya adlî para cezası olması,
Denetim Süresi
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının verilmesi halinde sanık, beş yıl süreyle denetim süresine tâbi tutulur. Denetim süresi içinde, kişi hakkında kasıtlı bir suç nedeniyle bir daha hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilemez.
Bu beş yıllık süre hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının kesinleşme tarihinden itibaren başlar.
Sonuçları
1- Denetime uygun davranma ve kasıtlı yeni bir suç işlememek
Denetim süresi içinde kasten yeni bir suç işlenmediği ve denetimli serbestlik tedbirine ilişkin yükümlülüklere uygun davranıldığı takdirde, açıklanması geri bırakılan hüküm ortadan kaldırılarak, davanın düşmesi kararı verilir.
2- Denetim süresi içinde kasıtlı yeni bir suç işlemek
Denetim süresi içinde kasten yeni bir suç işlemesi veya denetimli serbestlik tedbirine ilişkin yükümlülüklere aykırı davranması halinde, mahkeme hükmü açıklar. Ancak mahkeme, kendisine yüklenen yükümlülükleri yerine getiremeyen sanığın durumunu değerlendirerek; cezanın yarısına kadar belirleyeceği bir kısmının infaz edilmemesine ya da koşullarının varlığı halinde hükümdeki hapis cezasının ertelenmesine veya seçenek yaptırımlara çevrilmesine karar vererek yeni bir mahkûmiyet hükmü kurabilir.
İtiraz
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararına karşı 7 gün içinde itiraz edilebilir. Bu itiraz Ağır Ceza Mahkemesi'ne yapılır. Kişinin hükmün açıklanmasının geri bırakılmasını kabul etmemesi veya daha sonradan hükmün açıklanması durumunda hüküm açıklanmış olacağından bu halde istinaf başvurusunda bulunulma imkanı mevcut olacaktır.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) ve Şartları