Anayasa Mahkemesi Bireysel Başvuru, 2010 yılında yapılan Anayasa değişikliğiyle Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yolu açılmış; Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine başvuru öncesi iç hukuk yollarının tüketilmesi anlamında etkin bir yol olması planlanarak, kamu gücünü kullanan kişi ve kurumların sebep olduğu hak ihlallerine karşı 23 Eylül 2012 tarihinden itibaren anayasal yargı denetimi başlatılmıştır. Buna göre, herkes, Anayasa’mızda güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerinden, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunabilmektedir.
Anayasa’mızda güvence altına alınmış temel hak ve özgürlükler ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki haklar özetle şöyledir: İnsan Haklarına Saygı Yükümlülüğü, Yaşama Hakkı, İşkence Yasağı, Kölelik ve Zorla Çalıştırma Yasağı, Özgürlük ve Güvenlik Hakkı, Adil Yargılanma Hakkı, Cezaların Yasallığı, Özel Hayatın ve Aile Hayatının Korunması, Düşünce, Vicdan ve Din Özgürlüğü, İfade Özgürlüğü, Dernek Kurma ve Toplantı Özgürlüğü, Evlenme Hakkı, Etkili Başvuru Hakkı, Ayırımcılık Yasağı...
Bireysel başvuru yapılması, kesinleşen kamu gücü işleminin icrası ya da infazını engelleyici bir etki doğurmamakta ve kamu gücü işleminin icra/infaz edilebilirliği bireysel başvuru incelemesi süresince de devam etmektedir. Anayasa Mahkemesi tarafından bir tedbir kararı verilmesi halinde ise icra/infazı durabilmektedir.
Bireysel başvuru bizzat başvurucu, kanuni temsilcisi ya da avukatı tarafından yapılabilir. Bu başvuruda Anayasa Mahkemesi İç Tüzüğünde belirtilen form kullanılır. Anayasa Mahkemesi Bireysel Başvuru Örnek Formu için tıklayınız.
Bireysel başvuru süresi: Bireysel başvurunun başvuru yollarının tüketildiği tarihten, başvuru yolu öngörülmemişse ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren otuz gün içinde yapılması gerekir. İdari ve yargısal başvuru yollarını tüketmek; ihlale neden olduğu ileri sürülen işlem, eylem ya da ihmal için kanunda öngörülmüş idari ve yargısal başvuru yollarının tamamının bireysel başvuru yapılmadan önce tüketilmesi demektir.
Bireysel başvuruda talep olarak; hak ihlalinin ortadan kaldırılmasını, kaldırılması mümkün değilse uygun bir tazminat talep edilebilir. Anayasa Mahkemesi başvuru sonucunda hak ihlali kararı verirse, bu hak ihlali bir mahkeme kararı neticesi sebebiyle ise yeniden yargılama yapmak üzere dosyayı mahkemesine gönderebilir. Yeniden yargılama yapma imkanı bulunmuyor ise maddi manevi tazminata hükmedebilir.
Anayasa Mahkemesi bireysel başvurularda, komisyonlarca başvuruların kabul edilebilir ya kabul edilemez olduğuna karar verilir. Komisyonlarca verilen kabul edilebilirlik kararı üzerine Bölümlere intikal ettirilen başvurulara ilişkin olarak Bölümler tarafından bir temel hakkın ihlal edildiği ya da edilmediği yönünde iki tür karar alınması mümkündür.
Bölümler ve Komisyonlarca verilen kabul edilebilirlik ya da esasa ilişkin kararlar kesindir ve bu kararlara karşı itiraz mümkün değildir. Bu kararlar, Anayasa Mahkemesinin diğer kararları gibi yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzel kişileri bağlar.
Anayasal bir hakkınızı kamu gücünü kullanan bir kişi ya da kurum tarafından ihlali halinde, öncelikle gerekli idari ve adli yargı yollara başvurulmalı ve bu başvuruların neticesiz kalması halinde süresinde bireysel başvuruda bulunulmalıdır.
Anayasa Mahkemesi Bireysel Başvuru
Commenti